Jakie cechy powinien mieć idealny probiotyk?

Jakie kryteria musi spełniać probiotyk?

Aby dany produkt można było nazwać probiotykiem musi on spełnić określone warunki dotyczące m.in. bezpieczeństwa, funkcjonalności i technologii produkcji^1,4.

• Pochodzenie od człowieka - szczepy probiotyczne (które później są namnażane w laboratorium) muszą być uzyskane z naturalnej zdrowej mikroflory człowieka^1,4.
• Ściśle określona przynależność gatunkowa i rodzajowa - szczep powinien być dokładnie zdefiniowany (oznacza to, że posiada pełną nazwę np. Lactobacillus rhamnosus GG a nie Lactobacillus)^1,4.
• Korzystny wpływ na organizm potwierdzony w prawidłowo przeprowadzonych, kontrolowanych badaniach klinicznych - wpływ probiotyków na organizm jest szczepozależny. Każdy ze szczepów wymaga osobnych badań w celu określenia jego właściwości probiotycznych i skuteczności w ściśle określonej sytuacji. Wyniki badań przeprowadzonych z określonym szczepem probiotycznym nie mogą być wykorzystywane jako dowód skuteczności innych, nie poddanych ocenie⁵.
• Historia bezpiecznego stosowania - szczep nie może mieć właściwości patogennych lub toksycznych (nie może powodować chorób czy zatruć)^1,4.
• Brak działań ubocznych - szczep nie może powodować działań niepożądanych^1,4.
• Odporność na kwaśny sok żołądkowy, sole żółci i enzymy trawienne - jest to konieczne, aby żywe bakterie mogły dotrzeć do jelita grubego, gdzie będą się namnażać. W celu ochrony bakterii podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy stosuje się np. technologię mikrootoczkowania^3,6.
• Przyleganie i zdolność do kolonizacji określonych miejsc w organizmie - szczep powinien posiadać zdolność przytwierdzania się do powierzchni nabłonka jelit i kolonizacji jelita grubego. Dla uzyskania efektu kolonizacji przewodu pokarmowego bakteriami probiotycznymi zaleca się ich spożycie przez dłuższy czas^1,4.
• Zdolność do przeżycia, aktywności metabolicznej oraz wzrostu w miejscu przeznaczenia - szczepy muszą mieć zdolność do namnażania się w jelitach. Aby zwiększyć szansę na namnażanie probiotycznych bakterii preparaty probiotyczne mogą zawierać tzw. prebiotyki (należą do nich np. inulina, fruktooligosacharydy). Są to substancje stanowiące pożywkę dla probiotyków i stymulują ich wzrost^1,4.
• Aktywność antagonistyczna wobec wybranych patogenów - szczepy probiotyczne powinny hamować przyleganie do nabłonka jelita bakterii chorobotwórczych lub wytwarzać substancje antybakteryjne^1,4.
• Odporność na procedury utrwalania (takie jak zamrażanie czy liofilizacja) - bakterie muszą zachować żywotność i stabilność w czasie produkcji, przechowywania i dystrybucji^1,4.
• Wysoka przeżywalność w gotowych produktach - produkt probiotyczny musi zachowywać wszystkie swoje właściwości w procesach przechowywania^1,4.
• Odpowiednia zawartość probiotyków w preparacie - od 106 do 109 jednostek tworzących kolonie (ang: colony forming units, CFU)⁵.

Podsumowanie

Chcąc wybrać idealny probiotyk zwracajmy przede wszystkim uwagę na zawarty w preparacie szczep (pełną nazwę szczepu), sposób ochrony bakterii probiotycznych podczas procesu przechowywania i podczas przejścia przez przewód pokarmowy i gwarantowaną przez producenta wysoką jakość produktu. Warto także wybierać synbiotyki – preparaty zawierające kombinację pre- i probiotyku, co zwiększy szansę na skuteczną kolonizację przewodu pokarmowego. Bogata oferta dostępnych produktów probiotycznych umożliwia również idealne dopasowanie formy preparatu (kapsułki, saszetki, krople) do wieku i własnych preferencji.

Piśmiennictwo

1. Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 541-549
2. Konturek P. et al., Stress and the gut: pathophysiology, clinical consequences, diagnostic approach and treatment options, Journal of Physiology and Pharmacology 2011, 62,6, 591-599.
3. Gałęcka M. et al., Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka — implikacje w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej 2018, vol 12, no 2, 50–59
4. Jach M. et al., PROBIOTYKI– ASPEKTY FUNKCJONALNE I TECHNOLOGICZNE, POST. MIKROBIOL., 2013, 52, 2, 161–170
5. Szajewska H., Zastosowanie probiotyków w pediatrii, standardy medyczne/pediatria n 2008 n T. 5 n 380–392