Dlaczego chrząstka stawowa jest ważna

Jak zbudowane są nasze stawy?

Stawy człowieka to ruchome (w większości) połączenia kości. Podstawowe elementy stawu to:

• Powierzchnie stawowe - fragmenty kości tworzące staw. Zwykle jedna część jest wypukła (główka) a druga wklęsła (panewka stawowa). Powierzchnie stawowe kości pokryte są bardzo gładką chrząstką stawowa (chrząstką szklistą), która jest odporna na ścieranie i redukuje tarcie o siebie powierzchni stawowych.
• Jama stawowa - bardzo wąska przestrzeń pomiędzy i naokoło fragmentów kości tworzących staw, otoczona torebką stawową i wypełniona mazią stawową (nazywaną też płynem stawowym).
• Torebka stawowa - torebka otaczająca i łącząca staw, przyczyniająca się do przylegania do siebie powierzchni stawowych. Jej włóknista warstwa zewnętrzna zbudowana jest z włókien kolagenowych tworzących mocną sieć połączoną z więzadłami i ścięgnami i pełni funkcje ochronne. Natomiast wewnętrzna błona maziowa stanowi wyściółkę wewnętrzną jam stawowych i odpowiada za produkcję mazi stawowej i eliminuje z płynu stawowego zbędne lub szkodliwe elementy.
• Maź stawowa (płyn stawowy) - płyn wypełniający jamę stawową, będący mieszaniną składników przedostających się do jamy stawowej przez naczynia krwionośne błony maziowej. Ważnym jej składnikiem jest kwas hialuronowy. W stanach zapalnych błona maziowa wydziela znaczną ilość płynu powodując obrzęk stawów.^1,2,3,4

Jaką rolę w stawie pełni chrząstka stawowa?

Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnie stawowe kości. Odpowiada za przenoszenie obciążeń, na które narażone są nasze stawy. Łatwo odkształca się kiedy obciążamy staw, jest też bardzo odporna na tarcie (ma bardzo niski współczynnik tarcia, który spada wraz ze wzrostem obciążenia). Dlatego jest niezwykle ważnym elementem niezbędnym do utrzymania ruchomości stawu.

W zdrowym stawie średnia grubość chrząstki wynosi ok. 0,5 - 2 mm a jej powierzchnia jest gładka i sprężysta. Ma budową warstwową. Macież chrząstki zawiera komórki nazywane chondrocytami, które stanowią 1% jej objętości, a pozostała część składa się z wody (60%-80% masy), kolagenu (60% suchej masy) i proteoglikanów (30% suchej masy). Proteoglikany zbudowane są z glikozaminoglikanów.⁵ Elastyczność chrząstki stawowej zależy m. in. od odpowiedniej ilości i jakości zawartych w  niej glukozaminy i chondroityny. Ich ilość z wiekiem zmniejsza się, co powoduje zwiększoną podatność stawów na urazy.⁶ Chrząstka stawowa jest nie unerwiona i nie ma naczyń krwionośnych - jest odżywiana poprzez dyfuzję z płynu stawowego.⁵

Jaką wspierać prawidłowe funkcjonowanie chrząstki stawowej?

Ważna dla zdrowia stawów jest systematyczna aktywność fizyczna. Wpływa ona m.in na prawidłowe uwodnienie i odżywienie chrząstki, dzięki czemu może ona optymalnie się regenerować. Pozwala także utrzymać prawidłową masę mięśniową oraz poprawia siłę ścięgien przez co zmniejsza szansę kontuzji.⁷

Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie chrząstki stawowej konieczna jest także zdrowa, dobrze zbilansowana dieta. Należy pamiętać o dostarczaniu organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych.⁸

Codzienną dietę osób chcących wspierać swoje stawy, szczególnie uprawiających sport amatorsko lub zawodowo, można uzupełniać suplementami diety zawierającymi składniki wspierające prawidłowe funkcjonowanie stawów, takimi jak np. Flexistav XTRA (saszetki o cytrynowym smaku) i Flexistav Caps (kapsułki).

Flexistav Caps zawiera wysoką dawkę glukozaminy i witaminę C, która pomaga w wytwarzaniu kolagenu. Zawarte w nim składniki budulcowe to: siarczan chondroityny, który odpowiada za integralność chrząstki oraz mineralizację kości i siarczan glukozaminy - składnik budulcowy chrząstki stawowej. Zawiera także składniki wspomagające: ekstrakt z kadzidłowca indyjskiego, który pomaga utrzymać stawy w dobrej kondycji oraz wspomaga elastyczność stawów; ekstrakt z owocu awokado wspierający działanie przeciwzapalnie oraz spalanie nadmiaru tłuszczu i witaminę C, która pomaga w wytwarzaniu kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania chrząstki stawowej i w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego w trakcie intensywnych ćwiczeń fizycznych i po nich.⁹

Flexistav XTRA zawiera dodatkowo hydrolizat kolagenu - składnik budulcowy macierzy chrząstki stawowej, który wspomaga zdrowe kości i masę mięśniową; kwas hialuronowy wspomagający hamowanie rozwijania się stanów zapalnych; oraz składniki wspomagające takie jak: ekstrakt z imbiru, który wspomaga witalność organizmu oraz utrzymanie mobilności stawów a także pomaga uniknąć porannej sztywności stawów; ekstrakt z zielonej herbaty wspierający utrzymanie zdrowego stanu kości i kurkuminę, która wspiera zmniejszanie stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego.⁹

Piśmiennictwo

1. Ignasiak Z. anatomia układu ruchu, wydanie II, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013
2. http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/204700200.pdf, dostęp 20.07.2022 r.
3. Domaradzki J., Zaleski A., Anatomia praktyczna układu ruchu, Wydanie I, Edra Urban & Partner, Wrocław 2021
4. Zimmermann - Górska I., Atlas płynu stawowego, PZWL, 1995
5. Ciszek B., Morfologia i funkcja chrząstki stawowej, Acta Clinica, Tom 1, Numer 1, Marzec 2001
6. Zasadzka E., Wieczorowska-Tobis K., Zmiany w układzie ruchu w procesie starzenia się, GERONTOLOGIA POLSKA 2014, 3, 161-165
7. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/240474,kolana-lubia-ruch, dostęp 25.08.2023
8. Wnęk D., Dieta w chorobie zwyrodnieniowej stawów - czy można odbudować chrząstkę stawową?, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/320581,dieta-w-chorobie-zwyrodnieniowej-stawow-czy-mozna-odbudowac-chrzastke-stawowa, dostęp 25.08.2023
9. https://flexistav.pl/?gclid=EAIaIQobChMIq6Sy7dX3gAMVF2gYCh3HYQWjEAAYASAAEgI3z_D_BwE, dostęp 25.08.2023