Słońce - nasz przyjaciel czy wróg?

Słońce jest niezbędne dla życia na Ziemi. Nieustannie poddawani jesteśmy jego promieniowaniu. Promieniowanie ultrafioletowe (UV), stanowiące część promieniowania słonecznego, ma ogromny wpływ na zdrowie człowieka.1,2 Uaktywnia ono przemianę materii, umożliwia wytwarzanie witaminy D w skórze, oraz przyczynia się do syntezy endorfin, które nazwane zostały „hormonami szczęścia”.1

0%

Słońce a witamina D

Pod wpływem słońca w skórze wytwarzana jest witamina D. Synteza skórna może być naturalnym źródłem 80–100% dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Jednak w Polsce synteza witaminy D w skórze może być efektywna jedynie w okresie wiosenno-letnim (od maja do września), pomiędzy godziną 10.00 a 15.00 kiedy kąt padania promieni słonecznych jest odpowiedni, temperatura powietrza sprzyja kąpielom słonecznym, a pokrywa chmur nie przysłania słońca. W takich warunkach ekspozycja co najmniej 18% powierzchni ciała (czyli nieosłonięte przedramiona, podudzia) przez około 15 minut powinna prowadzić do naturalnej syntezy witaminy D w ilości odpowiadającej ok. 2000–4000 IU/dobę. Ekspozycja prawie 100% powierzchni ciała osoby dorosłej może prowadzić do wytworzenia aż 10000 IU/dobę.3,4

Negatywne skutki promieniowania UV

Obok dobroczynnego działania promieni słonecznych występuje niestety szereg negatywnych następstw ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce. Może ono prowadzić do przyspieszonego procesu starzenia, chorób oczu, uszkodzeń DNA i powstawania nowotworów skóry.1,2,5

Ochrona przed promieniowaniem

Dlatego w celu ochrony należy stosować preparaty zawierające filtry chroniące przed promieniowaniem UV. Filtry odbijają, rozpraszają lub pochłaniają energię promieniowania5. Jednak stosowanie kremów z filtrem (SPF; ang. sun protection factor) powyżej 15, znacząco wydłuża czas ekspozycji konieczny do wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy D lub uniemożliwia uzyskanie odpowiedniego zaopatrzenia w witaminę D drogą syntezy skórnej, nawet przy odpowiednim czasie przebywania na słońcu w okresie wiosenno-letnim.3

Podsumowanie

Jak widać słońce jest zarówno naszym przyjacielem, jak i wrogiem. Kąpieli słonecznych powinniśmy zażywać z umiarem, nie doprowadzać do oparzeń słonecznych, chronić się przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, używać kremów z filtrem aby zapobiec negatywnym skutkom promieniowania i suplementować witaminę D aby zapobiegać jej niedoborom.3,4,5

Piśmiennictwo

  1. Zalewska A., Cylkowska-Nowak M., ZDROWA SKÓRA A SŁOŃCE – PRÓBA DIAGNOZY WIEDZY ORAZ WYBRANYCH POSTAW, Nowiny Lekarskie 2012, 81, 3, 214–218
  2. https://www.gov.pl/web/psse-elk/promieniowanie-ultrafioletowe-uv, dostęp 22.05.2023
  3. Rusińska A. et al., ZASADY SUPLEMENTACJI I LECZENIA WITAMINĄ D – NOWELIZACJA 2018 r., POSTŃPY NEONATOLOGII 2018;24(1)
  4. Płudowski P. et al., Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland, Nutrients 2023, 15, 695.
  5. Polak K., Ochrona przed słońcem w pytaniach i odpowiedziach – cz. 1, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/objawy/274549,ochrona-przed-sloncem-w-pytaniach-i-odpowiedziach-cz-1, dostęp 22.05.2023

Zobacz również:

Video

Trening cardio

Poznaj ostatnią z trzech podstawowych koncepcji treningu, czyli trening cardio.

Oglądam
Artykuł

Jakie cechy powinien mieć idealny probiotyk?

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach, wywierają korzystne skutki zdrowotne. Jakie kryteria musi spełnić probiotyk, aby mógł zostać uznany za idealny?

Czytam

Zobacz również: