Odporność z jelit
Gdy przychodzą chłodniejsze dni, sięgasz po szalik i czapkę, pijesz rozgrzewającą herbatę i starasz się otoczyć swój organizm opieką bardziej niż zwykle. Czy wiesz, że najlepszy prezent jaki możesz sprawić mu i Twojej odporności to zadbanie o jelita? Nawracające infekcje i poczucie, że Twój układ immunologiczny nie funkcjonuje tak, jak powinien, mogą mieć swoje źródło w zaburzonej florze bakteryjnej jelit.
Każdego dnia wprowadzamy do układu pokarmowego jedzenie, które obfituje nie tylko w składniki odżywcze, ale też w rozmaite mikroorganizmy, z których część może być chorobotwórcza. Jak zadbać o dietę, by wesprzeć pracę jelit i przygotować je na kontakt z patogenami? Sprawdźmy, czym jest mikrobiota i czy naprawdę nasza odporność pochodzi z brzucha1.

Mikrobiota jelitowa ma niebagatelny wpływ na zdrowie człowieka, a jej zaburzenia mogą mieć związek z chorobami przewlekłymi2.
Zmiany w składzie flory jelitowej mogą dawać niecharakterystyczne objawy3.
Istnieje szereg czynników potencjalnie szkodliwych dla mikrobioty jelitowej4.
Szczególnie szkodliwe dla równowagi mikroflory jelitowej są antybiotyki. Oczywiście, czasem musimy je przyjąć, ale wtedy warto pamiętać o suplementacji probiotycznej w czasie i po kuracji3!
Zadbaj o to, co jesz, by cieszyć się dobrym samopoczuciem i sprawnym układem odpornościowym1.
Mikrobiota jelitowa
Gdy rodzi się dziecko, jego jelita są niemalże sterylne. Z czasem od mamy oraz ze środowiska pozyskuje bakterie i zaczyna się tworzyć jego mikrobiota5. Mikrobiotą jelitową nazywamy wszystkie drobnoustroje, czyli bakterie, grzyby i wirusy zasiedlające jelita. Ma ona rozmaite funkcje – bierze udział w procesach trawiennych pożywienia, neutralizuje patogeny, stymuluje układ odpornościowy6. Mikrobiota z jednej strony sama chroni organizm przed namnażaniem patogenów, z drugiej wpływa na działanie układu immunologicznego. Nawet do 70% komórek odpornościowych organizmu znajduje się w jelitach! Są one pobudzane do pracy przez kolonizujące jelita bakterie5. Warto pamiętać o tym, że zaburzenie prawidłowego stanu mikrobioty jelitowej może mieć związek z chorobami takich jak cukrzyca, alergia czy depresja6.
Objawy zaburzonej flory jelitowej
Organizm może sygnalizować, że doszło do zaburzenia w prawidłowym składzie mikroflory jelitowej wysyłając różnorodne sygnały, pozornie niezwiązane z układem pokarmowym3. Powinny nas zaniepokoić dolegliwości trawienne - wzdęcia, biegunki, zaparcia, zgaga, nudności i bóle brzucha, ale także zmiany na skórze, wahania nastroju, bóle stawów, czy chudnięcie oraz tycie1. Ważne jest, by ich nie ignorować – zaniedbanie mikrobioty może powodować rozwój patogenów i przewlekły stan zapalny, mający konsekwencję chociażby w poważnych chorobach nerek i wątroby, czy nasileniu alergii3.
Kiedy szkodzisz jelitom?
Zmiany w składzie flory bakteryjnej jelit mogą nastąpić na skutek choroby i przyjmowania leków, stanu psychicznego człowieka, stresu, palenia papierosów i niewłaściwych nawyków żywieniowych. Wśród grzechów dietetycznych wobec jelit można wyróżnić: nadmierne spożycie białka, rafinowanych cukrów i białej mąki, alkoholu, żywności wysoko przetworzonej oraz olejów roślinnych produkowanych na gorąco w temperaturze 160°-200°C4.
Wpływ antybiotyków na mikrobiotę jelitową
Szczególny wpływ na florę jelitową mają antybiotyki, które zabijają wszystkie bakterie, również te „dobre” , a także stwarzają sprzyjające warunki do rozwoju grzybów. Podczas antybiotykoterapii należy pamiętać o suplementacji probiotyków, czyli naturalnie występujących w przewodzie pokarmowych bakterii. Suplementację należy kontynuować przez wiele tygodni po zakończeniu farmakoterapii, ponieważ odbudowanie flory bakteryjnej może trwać nawet kilka miesięcy3.
Warto wybierać preparaty zawierające dodatkowo prebiotyki które stymulują wzrost i aktywność dobroczynnych bakterii. Pacjent może wybierać spośród połączenia prebiotyków i probiotyków - chociażby synbiotyk Osłonka, czy preparatów zawierających dodatkowo postbiotyki (na przykład Tributron), czyli związki chemiczne wytwarzane przez bakterie probiotyczne – enzymy, białka, kwasy.
Co możesz zrobić dla odporności z brzucha?
By dbać o równowagę flory bakteryjnej jelit, a tym samym wspierać odporność organizmu, codziennie jedz duże ilości różnorodnych warzyw. W kuchni używaj naturalnych przypraw i unikaj żywności przetworzonej. Włącz do diety kiszonki, fermentowane przetwory mleczne, produkty tworzone na zakwasach. Nie zapominaj o nawodnieniu1!
Pamiętajmy, że odporność w dużej mierze pochodzi z brzucha. Jeśli chcemy cieszyć się zdrowiem i przygotować organizm do obrony przed czynnikami chorobotwórczymi, zadbajmy o to, co dzieje się w jelitach. Dzięki odpowiedniej diecie mamy szansę cieszyć się dobrym samopoczuciem każdego dnia.
Piśmiennictwo
P. Niedziałkowski, Czy stan jelit ma wpływ na naszą odporność?, Poradnik Gemini, dostęp: https://www.aptekagemini.pl/poradnik/zdrowie/czy-stan-jelit-ma-wplyw-na-nasza-odpornosc-czesc-v/ (26.10.2020)
M. Koblańska (rozmowa z Janem Knolem), Prof. Jan Knol o kształtowaniu się mikrobioty jelitowej i odporności, Termedia, dostęp: https://www.termedia.pl/poz/Prof-Jan-Knol-o-ksztaltowaniu-sie-mikrobioty-jelitowej-i-odpornosci,33975.html (26.10.2020)
M. Binek, Mikrobiom człowieka – zdrowie i choroba. Post Mikrobiol 2012; 51: 27–36
M. Rakowska, M. Lichosik, J. Kacik, B. Kalicki, Wpływ mikrobioty na zdrowie człowieka, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2016, 12 (4), p. 404–412
Odporność bierze się z jelit, dostęp: https://www.afidea.pl/aktualnosci/blog/odpornosc-bierze-sie-z-jelit (26.10.2020)
Bakterie jelitowe na straży odporności, dostęp: https://sante.pl/jedz-zdrowo/bakterie-jelitowe-na-strazy-odpornosci/ (26.10.2020)